ZORUNLU BİR DÖNÜŞÜMÜN HİKAYESİ
CHP İstanbul milletvekili Yunus Emre’yi yıllar önce, henüz milletvekili olmamışken, akademisyen kimliğiyle Al Jazeera’de Kemal Tahir üzerine bir söyleşisi ile tanımıştım. Gerçekten ufuk açıcı bir söyleşiydi.
Daha sonra CHP yönetiminde bulunması ve ardından milletvekili olması bir şeylerin değiştiğinin sessiz sinyalleriydi bana göre.
Görseldeki eser kendisinin doktora tezinin kitaplaştırılmış hali ve yakın tarihin gerçeklerine dokunmaktansa uzak tarihin mistik kurgularına kendini kaptırmaya meyilli hale getirilen bir ülke için ufuk açıcı bir çalışma olduğunu söylemekte fayda var.
Yunus Hoca, birinci bölümde 'sosyal demokrasi' kavramının özellikle merkez ülkelerde başlayan(ki bu 19. yüzyılda işçi hareketinin Avrupa ülkelerindeki oluşumuyla kendine yer edinmeye başlamış bir kavram) gelişimini çeşitli ülkelerden örneklerle ve akademik referanslarla sunuyor.
İkinci bölümden itibaren Türkiye'de sosyal demokrasi kavramının özellikle haklarını arayan işçi sınıfının etkin hale gelmesiyle ülkede nasıl bir dönüşüme sebep olduğu, bu dönüşümün CHP özelinde ve diğer siyasal partilerin tutumlarında ne gibi değişikliklere neden olduğu, TİP başta olmak üzere sol partilerin ve hareketlerin siyaseti şekillendirmede etkisi bugün bile çözülmemiş başlıklar(toprak reformu, anti-amerikanizm, planlı ekonomi) altında tartışılıyor.
Kitabın en geniş tartışma konusu ise "devletin tek partisi" rolüyle cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren sol düşünceye ve düşünürlere müsamaha göstermeyen bir partinin nasıl olur da özellikle 27 Mayıs'tan sonra "ortanın solu" kavramının temsilcisi haline gelmesi. Ecevit ve Yön hareketinin buna ne gibi katkısı olduğu konuları dönemin raporlarından, söyleşilerinden ve diğer yayınlardan yola çıkılarak kronolojik olarak anlatılıyor.
Nihayetinde bu dönüşümün gönüllü değil, mecburi bir dönüşüm olduğunu anlıyoruz. Bu mecburiyet dönemin sağ partilerinin bile kabullenmek zorunda kaldığı işçi hareketinin etkinliğinden kaynaklanıyor.
Ben okurken oldukça keyif alarak ve ders çıkararak okudum. Her ne kadar akademik bir metin olsa da çoğunluk için okuması çok da zor olmayacaktır bu manada.
