EKONOMİK EŞİTSİZLİK YA DA ORTA SINIFIN HELVASI
Antik Yunan’ın bize kalan metinlerinden bugüne dünyanın en tartışmalı kavramlarından biri "orta sınıf" kavramıysa, bu konuda en tartışmasız konu, kime orta sınıf dersek diyelim, bugünkü halinin çok da iç açıcı olmadığı. Bu konuyu ne siyasetçiler ne de akademisyenler yeterince gündeme getiremiyor.
Siyasetçiler popülizm ve oy kaygısı yüzünden söylemlerini tartışma alanına çekmeyi pek sevmedikleri gibi akademisyenler de kavramları kendi aralarında tartışıp dergilerde puan kovalamaktan bilgiyi kamusal zemine taşıyamıyorlar.
Bu konuyu kısıtlı bir alanda biraz tanıtmak lazım. Literatürde Kuznets Eğrisi denen bir şey vardır. Simon Kuznets’in teorisinden adını alan bu eğriye göre bir ülkedeki sanayileşme başlayınca ekonomi kentlerde yoğunlaşacak ve sermaye sınıfı göç edenlerden daha çok zenginleşecek. Bir süre sonra bu durum değişerek işgücü nitelikli hale gelip ücretler artınca eşitsizlik azalmaya başlayacaktır.
Bu teori her ne kadar Batılı bazı sanayi ülkeleri için belli bir dönem için geçerli olsa da Galbraith bu eğriyi güncelleyerek Arttırılmış(Augmented) Kuznets Eğrisi diye bir şey ortaya atar. Buna göre her ülkenin eşitsizlik seviyesi bu eğri üzerinde gösterilir. Mesela Abd’de eşitsizliğin tekrar arttığını görürsünüz. Çünkü büyüme artık küçük bir gruba hizmet etmektedir.
Peki bunlardan ne anlamalıyız? Milanoviç’in fil eğrisi denen görsele baktığımızda dünyanın neredeyse her yerinde ekonomi politikaları insanları ya alt sınıfa ya da alt-orta sınıfa itiyor. Artık mesela şu klasik orta sınıfa atfedilen, okulu bitirip hayat boyu güvence kazanma defteri kapanalı yıllar oldu.
Türkiye'de de politika uygulayıcıları halen soğuk savaş döneminden kalma teorisyenler gibi düşünüyorlar; bir yere kadar belli bir sınıfı destekleyip sonra zenginleşme olacağını ve bu zenginliğin sonradan tabana yayılacağı. Bu yan yana oturan iki öğrenciden birinin diğerinin kağıdından gördüğü cevabı soruya bakmadan kağıda geçirmesi gibi. Sonuç sıfır olacağı gibi bir de komik duruma düşürür.
Uygulanacak şey belli bir grubu zenginleştirmek olunca geriye bilinçli orta sınıfların destekleyebileyeceği bir demokrasi de kalmayacaktır.
